A. R. İZZET KOYUNOĞLU (1316/1900 -23 Eylül 1974) Müze ve kütüphanenin kurucusu olan Ahmet Rasih İzzet Koyunoğlu, hayatını 1913 yılından itibaren kurmağa başladığı müze ve kütüphanesini daha da zenginleştirip, güzelleştirmekle geçirdi. Dünyanın ünlü müze ve kütüphaneleri arasında yer alan bu özel eserini, 4 Temmuz 1973 tarihinde, "Varlığını vatanına ve milletine veren kişi, insanların en mutlusudur ' diyerek hiçbir karşılık beklemeden Konya Belediyesi'ne "hibe' etti. Koyunoğlu, görevini hakkıyla yerine getirmenin verdiği huzur içerisinde, Konya Üçler Mezarlığı' nda, annesinin yanındaki ebedi istirahatgâhındadır. MÜZENİN TARİHÇESİ A. R. İzzet Koyunoğlu'nun evi koruma altına alınıp, çevresi istimlâk edilerek, 3433 m2lik bu geniş alanda, bugünkü modern binası inşa edildi. Bütün müze ve kütüphanesi buraya taşınarak, modern anlayışla düzenlenip, "Konya Büyükşehir Belediyesi A.R. İzzet Koyunoğlu Müze ve Kütüphanesi" adıyla, 2 Şubat 1984 tarihinde açıldı. Müze iki ana katta, çeşitli bölümlerden meydana gelmiştir AVLU Binanın dört tarafını kuşatan avlu, bahçe görünümündedir. Bu yeşil ortam içerisinde insan, hayvan büst, stel ve heykelleri; mezartaşları, şahideler; çeşitli dönemlere ait taş ve mermer kitabeler; değirmen taşları, lahitler, pişmiş topraktan yapılmış eşyalar yer almıştır. KONYA EVİ Batı avludadır. A. R. İzzet Koyunoğlu'nun evidir. İki katlı, mabeynli, cumbalı; biri altta, ikisi üst katta olmak üzere üç odalı kargir yapıdır. Avlusunda mutfak, ocakbaşı, tandır, fırın ve hariciyesi vardı. XIX. yüzyıl sivil mimari örneği olan bu ev, Koyunoğlu'nun vasiyeti üzerine aslına uygun olarak bakım ve onarımı yapılarak koruma altına alınmıştır. Bir " Konya Evi " olarak döşenmiştir. Müze ve kütüphaneye dair genel teknik bilgiler şöyledir : - Tapu Kaydı : Pafta : 87, Ada : 58, Parsel: 51 - Eserler: Etnoğrafik: 4.158 Arkeolojik: 2.909 Sikke: 4.251 Kütüphane: 26.840 Toplam: 38.158 Müze ve kütüphaneye eser ve eşya alımına, tasnif ve tertip işlemlerine devam edilmektedir. KÜTÜPHANE A.R. İzzet Koyunoğlu'nun büyük emek, gayret ve fedakârlıklarla temin ettiği yazma ve basılı eserlerden oluşmuştur. Dünyaca ünlü bu kütüphanede, değişik konularda eşi ve benzeri olmayan (ünik) yazmaların yanı sıra, nâdir nüshalar, ender eserler büyük kıymet taşırlar. Kâğıt, hat, minyatür, tezhip, tezyinat, cilt ve ciltbend sanatları açısından da son derecede önemli çeşitli dillerdeki bu eserler, yerli ve yabancı araştırmacıların alâkasını çekmektedir. Yazma eserlerin kataloğu, Konya Büyükşehir Belediyesi tarafından yayınlanmıştır. Kütüphane, yeni bağış ve alımlarla daha da zenginleşmektedir. ANADOLU MEDENİYETLERİ BÖLÜMÜ Anadolu'da yaşamış toplum ve kültürlere ait eserler bu kattadır. Araştırma ve kazılarla ortaya çıkarılan çeşitli arkeolojik ve kültürel materyaller, kronolojik olarak sergilenmiştir. İslâm öncesi ve İslami dönemlere ait paralar, sikkeler, kaymeler, T.C. Merkez Bankası'nın tam emisyon banknotları, modern müzecilik anlayışına uygun olarak ziyaretçilere sunulmuştur. Burada, M.Ö. 9-7 binli yıllara ait eserler; Eski Tunç Çağı, Hitit, Friglerin el ve ev eşyaları; Emevi, Abbasi, Büyük Selçuklu, Anadolu Selçuklu, Beylikler, Osmanİı ve Cumhuriyet dönemlerine ait birbirinden kıymetli materyaller de yer almıştır. ETNOĞRAFYA BÖLÜMÜ Türk-İslâm kültür, sanat ve medeniyetinin kıymetli materyalleri olan, çoğu halk sanatlarının nefis örnekleri, burada sergilenmiştir. Yüzyıllar boyunca el ve ev eşyası olarak günlük yaşantıda kullanılmış bu seçkin objeler arasında kadın ve erkek kıyafetleri, halı, kilim, cicim, sumak, kese, çorap, mendil, yağlık, peşgir, kumaş gibi dokumalar; ok, yay, kılınç ve ateşli silahlar vitrinlenmiştir. Mezhep, tarikat ve fikri akımlara ait eşyalar, son derece ilgi çekicidirler. Ney, kudüm, bender, ud, saz gibi musîki âletleri; mıhlama, nakış, oya, gergef işleri; yatak, yorgan ve oda takımları seyredenleri, uzun zaman tünelinde dünden bugüne taşırlar. Mühürler, tesbihler; hokka, kahve, tütün, hamam takımları; zarif asa, baston ve şemsiyeler; antika saatler, pusulalar, kıble-nümalar; buhurdanlıklar, nargileler, mangallar, kahve değirmenleri; vazolar, kandiller, gaz lâmbaları, şamdamlar; çekmeceler, masalar, rahleler; süs ve mücevher kutuları, aynalar, taraklar; porselen çini, seramik, kristal, cam eşyalar, panolar, zevraklar; ağaç, taş ve metal oyma, kakma ve kesme işleri, telkâriler; kemik, fildişi, sedef, inci, mercan kakmalı, güzel ev ve mutfak eşyaları; takılar, süs malzemeleri; Nimet Uzluk, Lütfi F. Tuncel' in bağışladığı değerli el işleri, oyalar, nakışlar da burada teşhir edilmektedir. ARŞİV BÖLÜMÜ Çeşitli yazma ve basılı belgeler; gazete, dergi koleksiyonları, kupürler, kartpostal ve fotoğraf albümleri, taş plâklar burada koruma altındadır. İdari ve teknik bürolar da bu kattadır. HAT SALONU Doğudaki büyük salon Hat eserlerine ayrılmıştır. Çeşitli ekollere, dönemlere, usluplara, türlere ait birbirinden güzel hüsn-i hat (Calligraphie) örnekleri duvar ve vitrinleri süslemektedir. İsmail Zühdü, Rakım, Hafız Osman, Imad, Aziz, Mustafa lzzet, Şefik, Sami, Yesari, Yesari-zâde gibi daha birçok ünlü hattatın şaheserleri, meraklılarına göz ve gönül ziyafeti sunmaktadır. Minyatür, resim, ebrû, âhar, tezhip, katı', cilt sanatlarından nefis örnekler mühürler, yağlı boya tablolar, fermanlar, beratlar, hat bölümüne ayrı bir değer kazandırmıştır. Bu katta ilmi toplantılar için düzenlenmiş 150 kişilik modern bir de salon vardır. TABİAT TARİHİ BÖLÜMÜ Çeşitli çağlara ait fosiller, silisler, taşlaşmış deniz hayvanları ve ürünleri; volkan bombası, taş, metal ve cam kalıntılar, eşyalar bu bölümdedir. MTA ve Etibank gibi kuruluşların araştırma ve kazılarda elde ettiği mineraller, vitrinlerdedir. Avcılar tarafından armağan edilen av hayvanları, çeşitli kuşlar, doldurulmuş örnekleriyle bölüm zevkle gezilmektedir.